تغییرات ژئومورفولوژی کارون در چند سال گذشته

رودخانه ها سیستم هاي دینامیکی هستند که توسط دبی اشان شکل می یابند. اکوسیستم رودخانه اي در مقابل خرابی هاي طبیعی مثل خشکسالی ها و رویدادهایی که منشا انسانی دارند مثل انتقال آب بین حوضه ای و یا ساختن سد ها، واکنش نشان می دهند. در واقع هر چه بیشتر جریان براي یک رودخانه تغییر کند، آن رودخانه و اکوسیستم مربوطه بیشتر تغییر خواهد کرد.

بررسی مسائل و موضوعات مرتبط با رودخانه هابر اساس جریان طبیعی رودخانه میباشد، تا جائی کهرژیم جریان طبیعی یک رودخانه کهشامل 5 مولفه کلیديتغییر پذیري، اندازه، فراوانی، مدتدوام، زمان و شدت تغییرات است،به عنوان یک فاکتور مرکزيدر حفظ تنوع زیستی و سلامت اکوسیستم شناختهشده است. با این وجود رودخانهكارون بزرگ، از دوشاخه اصلي كارون و دز تشكيل مي شود كه تحت تاثير عملكرد سدهايموجود و رژيم آبدهي آن طبيعي نمي باشد و ژئومورفولوژي بستررودخانه می تواند بر اثرات متقابلبین جریان و کیفیت آبجهت اختصاص بهجریان زیست محیطی تاثیر مستقیم و زیادی داشته باشد.

با بررسي الگوي يك رودخانه مي توان شرايط كنوني و پتانسيل تغييرات احتمالي آن را در آينده بهتر درك كرد و همچنين مي توان پاسخ رودخانه را نسبت به تغييرات طبيعي و یا فعالیت انسانی پیش بینی کرد.

از پیامدهای انتقال آب، تغییر رژیمرودخانه و حجم آب در فصول مختلف می باشد. تغییرات کمیفوق همچنین تغییراتهیدروفیزیکی و هیدروشیمیایی آبرا نیز به همراه دارد. تغییردر اکوسیستم رودخانهبه علت تغییرات کمیو کیفی آب حاصل می شود و حتی در نقاط دورتر نظیر مصب رودخانه نیزظاهر می گردد. کاهش موادرسوبی در مصب رودخانه باعثفرسایش سواحل دریا و تغییر اکوسیستم سواحلو مصب رودخانه می گردد وکاهش سرعت آب رودخانه هاباعث تقلیل قدرت خودپالایی رودخانهمی گردد.

با دیدن تصاویر ماهواره ای در دوره های زمانی می توان تغییرات را در مسير غيرمتقارن رودخانه کارون مشاهده نمود به این معنی که در الگوی رودخانه،  ناهنجاري هايي به وجود آمده است. عمده اين ناهنجاري ها در حد فاصل جنوب اهواز تا نزديكي شمال دارخوين مي‌باشد. در سال هاي اخير با احداث سدهايي برروي دو رودخانه كارون و دز و همچنین خشکسالی های پی در پی و نیز انتقال آب از سرشاخه ها، تغيير و تحولاتي در رژيم دبي و رسوبي رودخانه كارون بوجود آمده است. اين مسئله به مرور زمان برروي روند تغييرات ريخت شناسي رودخانه در دشت خوزستان اثر گذاشته است.